Een brief van de heer Anosi
by Mickey Hoyle
In een ongedateerde brief, die volgens het archief uit 1808 stamt, schreef de heer Anosi, schoolmeester van Claude Daniel Crommelin een brief aan diens vader, Claude Crommelin. Allereerst om hem te condoleren met het overlijden van zijn vader, maar ook om het een en ander over de jonge Claude op te merken.
L’estime toute particulière pour monsieur votre père, et l’intérêt que nous prenons e tout ce qui vous regarde ne pouvait que nous faire regretter avec vous une perte si sensible . La consolation, dont il a eu le bonheur de jouir cet avantage rare de voir rassemblés autour de son lit de mort tous ses enfants – des enfants qui trouvaient en lui un ami, et qui sietoient formés sur son modèle – cette consolation, doit aussi être la votre , dans ces douloureux moments, de concert avec tant d’autres dont vous ne manquerez pas d’éprouver les heureux effets.Claude est rentre dans notre cercle domestique et dans celui de ses occupations. Les talents extra ordinaires qu’il possède , et qui se manifestent d’un jour à l’autre davantage, m’animeront à redoubler de sons et d’efforts pour lui rendre utile son séjour parmi nous, et de concourir aussi d’après mes lumières et mes forces à consolider un ouvrage commencé sous vos yeux, sous de si heureux auspices.
Puissent il en répondant , à nos soins et à votre tendresse d’être un jour le couronne, et le joie de votre vieillesse . J’espère que le changement de votre position, ne nous privera pas de plaisir de vous voir de temps en temps chez nous.Ci joint une lettre de Claude , je lui ai permis ainsi que à tous les autres jeunes gens qui écrivent toutes les semaines , de le faire alternativement sous que les lettres ayant besoin de passer le correction, cette nouvelle paroit lui avoir fait plaisir, aussi je crois que une correspondance plus confidentielle avec un tel père puisse lui être utile à bien des égards, aussi c’est une des grandes raisons qui m’engage à me rendre à les vœux.
Toute ma famille dont je suis l’interprète, me charge de vous assurer avec tous les vôtres de notre estime, et de notre amitié. C’est dans les mêmes sentiments que je suis invariablement
Votre tout dévoué serv. Et ami Anosi
In de eerste alinea condoleerde hij Claude Crommelin. De tweede en vierde alinea zijn echter interessanter omdat hij hierin spreekt over Claude Daniel. Zo laat hij zich ontvallen dat Claude Daniel over ‘buitengewone talenten’ beschikte die hem (Anosi) elke dag weer inspireerden om nog beter voor hem te zorgen. Wát deze talenten waren blijft echter onduidelijk, maar Anosi lijkt een speciale plek in zijn hart te hebben voor Claude Daniel, waarschijnlijk niet in de laatste plaats wegens zijn vriendschap met Claude senior.
De vierde alinea is het interessantst. Afgelopen maandag schreef ik reeds dat voor schoolgaande jongens de briefwisseling met hun vader zeer belangrijk werd geacht voor hun opvoeding, en dat hun vaders dan ook veelal informeerden naar de vorderingen op school. Deze alinea lijkt dit nogmaals te benadrukken. Vrij vertaald schrijft de heer Anosi namelijk:
Bij mijn brief heb ik een brief van Claude gevoegd. Ik heb aan hem beloofd, net zoals aan de andere jongen lieden die elke week schrijven, dit afwisselend te doen, aangezien de brieven correctie nodig hebben. Dit nieuwe recht doet hem plezier, en ik geloof ook dat een nog meer vertrouwelijke briefwisseling met een dergelijke vader nuttig voor hem zal zijn in vele opzichten. het is ook een van de belangrijkste redenen om me in te zetten voor het houden van de geloften.1
De alinea roept echter wel de vraag op hoe vanzelfsprekend de briefwisseling tussen Claude Daniel en zijn vader was. De toon van Anosi lijkt immers te suggereren dat Claude senior nog een klein zetje in de rug nodig had om de correspondentie voort te zetten, wegens het plezier dat zijn zoon er volgens Anosi aan beleefde. Tevens roept het vragen op over de taalvaardigheden van Anosi, die de brieven corrigeerde, aangezien Claude senior zijn zoon herhaaldelijk erop wees op zijn taalgebruik te letten.